اموال منقول چیست؟

اموال منقول، در اصطلاح حقوقی، به اموالی گفته می‌شود که قابلیت جابجایی از مکانی به مکان دیگر را دارند، بدون اینکه به خود مال یا محل آن آسیبی وارد شود. این اموال برخلاف اموال غیرمنقول، پیوند ذاتی یا مصنوعی با زمین ندارند و می‌توانند آزادانه نقل و انتقال شوند. اموال منقول بخش مهمی از دارایی‌های افراد و جامعه را تشکیل می‌دهند و دارای ویژگی‌های حقوقی خاصی هستند که آنها را از اموال غیرمنقول متمایز می‌سازد.

تعریف اموال منقول در قانون مدنی

قانون مدنی ایران در ماده ۱۹، اموال منقول را اینگونه تعریف می‌کند: «اشیائی که نقل و انتقال آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است».

انواع اموال منقول

اموال منقول به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

اموال منقول ذاتی: شامل اموالی که به طور ذاتی قابلیت جابجایی دارند، مانند حیوانات، اشیای ساخته شده از فلز، شیشه و پلاستیک، و همچنین پول نقد و اوراق بهادار.

اموال منقول در حکم منقول: شامل اموالی که به دلیل ماهیت حقوقی آنها، قانونگذار آنها را در حکم اموال منقول قرار داده است، مانند حق معنوی، حق اختراع و حق رهن.

ویژگی‌های اموال منقول

اموال منقول دارای ویژگی‌های حقوقی خاصی هستند که آنها را از اموال غیرمنقول متمایز می‌سازد:

• جابجایی بدون محدودیت: اموال منقول می‌توانند بدون محدودیت از مکانی به مکان دیگر منتقل شوند، بدون اینکه به خود مال یا محل آن آسیبی وارد شود.
• انتقال مالکیت با تنظیم سند عادی: انتقال مالکیت اموال منقول معمولاً با تنظیم سند عادی یا مبایعه‌نامه صورت می‌گیرد.
• عدم نیاز به ثبت رسمی: انتقال مالکیت اموال منقول معمولاً نیازی به ثبت رسمی در دفترخانه اسناد رسمی ندارد.
• توقیف به راحتی امکان‌پذیر است: اموال منقول به راحتی می‌توانند توقیف شوند تا از دسترس بدهکاران خارج شوند.
• مراجعه به دادگاه‌های عمومی برای رسیدگی به دعاوی: دعاوی مربوط به اموال منقول معمولاً در دادگاه‌های عمومی رسیدگی می‌شوند.

اموال منقول به دلیل ویژگی‌های خاص آنها، دارای کاربردهای گسترده‌ای در زندگی روزمره افراد و جامعه هستند. از جمله این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مبادلات تجاری و اقتصادی: اموال منقول بخش مهمی از مبادلات تجاری و اقتصادی را تشکیل می‌دهند و به عنوان ابزار مبادله مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• اثاثیه منزل و لوازم شخصی: اموال منقول مانند وسایل خانه، ماشین‌آلات، و لوازم شخصی بخشی از زندگی روزمره افراد را تشکیل می‌دهند.
• وسایل نقلیه و ابزارآلات صنعتی: اموال منقول مانند اتومبیل‌ها، کامیون‌ها، و ابزارآلات صنعتی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• دارایی‌های سرمایه‌ای: برخی از اموال منقول مانند آثار هنری، جواهرات، و زمین‌های کشاورزی به عنوان سرمایه‌های قابل‌ارزش محسوب می‌شوند.

درباره انواع اموال منقول چه میدانید؟

اموال منقول، در اصطلاح حقوقی، به اموالی گفته می‌شود که قابلیت جابجایی از مکانی به مکان دیگر را دارند، بدون اینکه به خود مال یا محل آن آسیبی وارد شود. این اموال برخلاف اموال غیرمنقول، پیوند ذاتی یا مصنوعی با زمین ندارند و می‌توانند آزادانه نقل و انتقال شوند. اموال منقول بخش مهمی از دارایی‌های افراد و جامعه را تشکیل می‌دهند و دارای ویژگی‌های حقوقی خاصی هستند که آنها را از اموال غیرمنقول متمایز می‌سازد.

‏انواع اموال منقول

‏اموال منقول به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

اموال منقول ذاتی

‏این دسته از اموال به طور ذاتی قابلیت جابجایی دارند و بدون نیاز به هیچ اقدام خاصی می‌توان آنها را از مکانی به مکان دیگر منتقل کرد. برخی از نمونه‌های اموال منقول ذاتی عبارتند از:

• ‏اموال زنده: حیوانات مانند گاو، گوسفند، سگ و گربه
• ‏اشیای ساخته شده از مواد مختلف: وسایل خانه، ماشین‌آلات، ابزارآلات، پول نقد، اوراق بهادار و غیره

اموال منقول در حکم منقول

‏این دسته از اموال علی‌رغم اینکه ذاتاً قابلیت جابجایی ندارند، به دلیل ماهیت حقوقی آنها، قانون آنها را در حکم اموال منقول قرار داده است. برخی از نمونه‌های اموال منقول در حکم منقول عبارتند از:

• ‏حقوق مالی: حق اختراع، حق تألیف، حق رهن و غیره
• ‏حق انتفاع از اموال غیرمنقول: حق استفاده از یک ملک یا دارایی غیرمنقول متعلق به شخص دیگری

ویژگی‌های اموال منقول

‏اموال منقول دارای ویژگی‌های حقوقی خاصی هستند که آنها را از اموال غیرمنقول متمایز می‌سازد:

جابجایی بدون محدودیت

‏اموال منقول می‌توانند بدون محدودیت از مکانی به مکان دیگر منتقل شوند، بدون اینکه به خود مال یا محل آن آسیبی وارد شود. این ویژگی باعث می‌شود که اموال منقول در معاملات تجاری و اقتصادی مورد استفاده قرار گیرند.

انتقال مالکیت با تنظیم سند عادی

‏انتقال مالکیت اموال منقول معمولاً با تنظیم سند عادی یا مبایعه‌نامه صورت می‌گیرد. این امر باعث می‌شود که نقل و انتقال اموال منقول ساده‌تر و سریع‌تر انجام شود.

عدم نیاز به ثبت رسمی

‏انتقال مالکیت بسیاری از اموال منقول معمولاً نیازی به ثبت رسمی در دفترخانه اسناد رسمی ندارد. این امر برخلاف اموال غیرمنقول است که انتقال مالکیت آنها نیازمند ثبت رسمی است.

توقیف به راحتی امکان‌پذیر است

‏اموال منقول به راحتی می‌توانند توقیف شوند تا از دسترس بدهکاران خارج شوند. این امر باعث می‌شود که اموال منقول به عنوان وثیقه در معاملات و مبادلات مورد استفاده قرار گیرند.

رسیدگی به دعاوی در دادگاه‌های عمومی

‏دعاوی مربوط به اموال منقول معمولاً در دادگاه‌های عمومی رسیدگی می‌شوند. این امر برخلاف اموال غیرمنقول است که دعاوی مربوط به آنها در دادگاه‌های حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرند.